Pionierami polskiej kinematografii byli działający od 1893 roku wynalazcy: Kazimierz Prószyński, Piotr Lebiedziński oraz Bolesław Matuszewski. Prószyński wynalazł w 1894 roku pleograf – aparat łączący w sobie funkcję kamery i projektora. Lebiedziński skonstruował z kolei w 1895 roku kinematograf Lebiedzińskiego, na którym zarejestrował dwa filmy krótkometrażowe. Inną oryginalną postacią wśród wynalazców polskich był Jan Szczepanik, który w 1899 roku opracował metodę produkcji filmu barwnego oraz wynalazł własny kinematograf.
Bolesław Matuszewski wraz z bratem Zygmuntem założył 1895 roku w Warszawie pierwszą polską wytwórnię filmową o nazwie Paryska Fotografia Lux Sigismond et Comp, w której zatrudnił kilku operatorów. W latach 1896-1898 zrealizowała ona między innymi przy użyciu kinematografu kilkanaście krótkich filmów dokumentalnych z życia codziennego Warszawy oraz sceny z rodziną carską oraz z dworów niemieckiego i austriackiego.
18 lipca 1896 roku odbył się pierwszy pokaz filmowy, jednakże niezależnie od pionierów, bo przy użyciu kinetografu spółki Edisona. Natomiast pierwsza projekcja kinowa miała miejsce 14 listopada 1896 roku i została przeprowadzona przez ekipę operatorską należącą do Louisa Lumière’a. Pierwsze kino na ziemiach polskich – Gabinet Iluzji – zostało założone w Łodzi w 1899 roku przez braci Antoniego i Władysława Krzemińskich, reaktywowane w 2016 roku pod nazwą Stare Kino Cinema Residence.Pierwszym zachowanym polskim filmem fabularnym była Pruska kultura z 1908 roku w reżyserii Mojżesza Towbina, której wymowa wymierzona była w politykę Prus wobec Wielkopolski. Natomiast pierwszy film polski pokazany w kinie to komedia Antoś po raz pierwszy w Warszawie (1908) Georges’a Meyera z Antonim Fertnerem w roli głównej.
Kazimierz Prószyński filmujący wynalezionym przez siebie aeroskopem ulice Paryża w 1909 roku.